مرگ قریبالوقوع سینما
تاریخ انتشار: ۹ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۰۸۳۷۰
فیلم سینمایی «بانکزدهها» به کارگردانی جواد اردکانی و علی بکائیان این روزها در سینماهای کشور در حال اکران است. در این فیلم؛ علی انصاریان، نسرین مقانلو، قاسم زارع، میرطاهر مظلومی، سحر قریشی و بیژن بنفشهخواه ایفای نقش میکنند.
اردکانی که تجربهی ساخت فیلمهایی چون «به کبودی یاس» و «شور شیرین» را در کارنامه خود دارد، برای اولین بار در سینما، ژانر کمدی را تجربه کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در گفتگو با جواد اردکانی درباره شرایط اکران این فیلم و به طور کل سینمای کمدی در ایران گفتگویی داشتیم که در ادامه میخوانید:
از شرایط اکران فیلم «بانکزدهها» رضایت دارید؟
شرایط اکران به طور کل نامساعد است و فکر میکنم تا امروز سینما چنین وضعیتی را در حوزه اکران تجربه نکرده و اتفاقات اخیر مزید بر علت شد که اوضاع بسیار بدتر شود اما انتظار دارم با کمک رسانهها این موضوع پیگیری شود که بعد از کرونا برای احیای سالنها سینما و رونق گرفتن نمایش فیلمها باید حمایتهایی از فیلمهای سینمایی میشد اما این حمایتها نه از طرف وزارت ارشاد و نه از طرف صداوسیما، شهرداریها و یا دیگر نهادها انجام نمیشود. به نظر میرسد که سینما به حال خود رها شده و برای مسئولان کشور هیچ اهمیتی ندارد که سینما به رونق برسد یا خیر.
طبیعتاً با مجموعه مشکلاتی که امروز مردم با آن دست و پنجه نرم میکنند هم برای تولید و هم برای نمایش فیلمها اگر حمایتی صورت نگیرد آینده سینمای ایران بحرانی و خطرناک است. من به عنوان کسی که تجربه اکران فیلمم در این شرایط را دارم واقعاً از عدم حمایت وزارت ارشاد در مرحله تولید و نمایش فیلم «بانکزدهها» گلایهمند هستم. متأسفانه علاوه بر وزارت ارشاد، صداوسیما و شهرداری هم در بحث تبلیغات هیچ حمایتی از ما نکردند. ما کاملاً رها شدهایم و از مردم هم در این شرایط نمیتوان انتظار داشت که در دل مشکلات متعدد اجتماعی و اقتصادی حوصله سینما رفتن داشته باشند. به نظر من رسانهها میتوانند این موضوع را به عنوان یک مسئله حیاتی مطرح کنند و از مرگ قریبالوقوع سینما خبر دهند تا مسئولان وظیفه نجات سینما را احساس کنند.
جواد اردکانیبه حمایت در حوزه تولید اشاره کردید، سازمان سینمایی چه حمایتی میتواند از تولید فیلمها داشته باشد؟
وزارت ارشاد میتواند در تولید یکسری فیلمها مشارکت داشته باشد. حوزه هنری و سپاه پاسداران معمولاً از فیلمهایی با موضوعاتی خاص حمایت میکنند و وزارت ارشاد از دیگر آثار که وجودشان در سینما الزامی است باید حمایت کند اما متأسفانه از روند وجود ندارد و در تولید فیلم «بانکزدهها» هیچ حمایتی از ما صورت نگرفت. شرایط سینما امروز به گونهای نیست که بتوان انتظار داشت که بخش خصوصی بدون حمایت اثر تولید کند. با وجود اینکه ما از وزارت ارشاد درخواست کردیم که در تولید این فیلم از ما حمایت کند، به هر دلیل هیچ حمایتی از تولید این فیلم صورت نگرفت.
در کارنامه شما آثاری از سینمای دفاع مقدس و سینمای کودک به چشم میخورد. با چه رویکردی به سراغ سینمای کمدی آمدید؟
قبل از فیلمهای «شور شیرین» و «به کبودی یاس» سه فیلم کودک ساختهام که تفاوت زیادی با دو اثر آخرم دارد و حدود ۸ سریال تلویزیونی با موضوعات مختلف ساختهام و تقریباً قالبها و ژانرهای متفاوتی را تجربه کردهام. اگر امروز از من بپرسند که سینمای استراتژیک امروز در چه ژانری تعریف میشود به اعتقاد من پاسخ سینمای کمدی است.
به اعتقاد من امروز زمان آن است که در سینما و تلویزیون، ژانر کمدی از سوی مسئولان جدی گرفته شود چراکه ظرفیتی در سینمای کمدی وجود دارد که از طرفی مورد نیاز و تقاضای مردم است و از طرف دیگر فرصتی برای بیان یکسری دردها و انتقادات است که خارج از سینمای کمدی نمیتوان آنها را بیان کرد. انتقاد سالم و شریف از شرایط موجود به شکلی که مردم این آثار را ببینند و بپذیرند در شرایط اجتماعی امروز ما یک نیاز مهم و فوری است. من معتقدم «بانکزدهها» همانقدر به سینمای ارزشی تعلق دارد که فیلم «به کبودی یاس» به سینمای ارزشی تعلق داشت. قرار نیست ما فقط به فیلمهایی که مربوط به سینمای دفاع مقدس میشود عنوان سینمای ارزشی را در نظر بگیریم. به اعتقاد من سینمای شریف در این زمان که بتواند گوشهای از دردهای مردم را بیان کند و کارکرد اجتماعی داشته باشد میتواند سینمای کمدی باشد. من قطعاً سینمای کمدی را ادامه خواهم داد و اطمینان دارم که نیاز جدی به آن وجود دارد و باید جدی گرفته شود. البته باید بگویم نقطه ایدهآل من «بانکزدهها» نیست و باید آثار بهتری تولید شود اما این فیلم نقطه شروعی بود که باید زودتر از این به سینمای کمدی ورود میکردم.
آیا استقبال مخاطبان سینما از فیلمهای کمدی باعث شده که شما این گونه سینمایی را امروز سینمای استراتژیک بدانید یا مسائل دیگری مطرح است؟
قطعاً یکی از چالشهای اساسی در سینما و تلویزیون ما مخاطب است. اینکه ما چگونه فیلم بسازیم تا مردم آن را ببینند مسئله مهمی است و پس از آن این نکته حائز اهمیت است که ما چگونه فیلم بسازیم تا ذرهای به مردم کمک کند و دغدغههایشان را در آن ببینند. اگر ما واقعبین باشیم و امروز جامعهمان را ببینیم واقعاً مردم به فیلمهایی نیاز دارند که کمی حالشان را خوب کند و لحظاتی را با احساس بهتر سپری کنند و سینمای کمدی چنین ظرفیتهایی دارد و نباید این ظرفیتها را نادیده گرفت اما متأسفانه تا امروز چون جدی گرفته نشده ما درگیر نوع سخیفی از سینمای کمدی هستیم درحالیکه در تاریخ سینما فیلمهای کمدی بسیار درخشان و ماندگاری ساخته شدهاند و نمونههای بسیاری از این دست را در تاریخ ادبیات نمایشی هم میتوان دید. متأسفانه سالهاست که این سینما نادیده گرفته شده و ما دیگر شاهد ساخت فیلمهایی چون «اجارهنشینها» نیستیم. این سینما امروز به سطح نازلی رسیده و چون همین آثار هم توانستهاند مورد توجه مخاطبان قرار بگیرند همچنان ساخته میشوند و فروش بالایی هم دارند.
آیا سیاستگذاریهای فرهنگی را هم میتوان در جهتدهی سینمای کمدی به سمت ابتذال تأثیرگذار دانست؟
این یک مسئله چندبعدی است و باید با دقت کالبدشکافی و بررسی شود. به طور کل در حوزه صنعت و حتی فرهنگ مشوق تولید همواره مصرف است. در برنامههای توسعهای در حوزه صنعت و تولیدات فرهنگی از مصرف به تولید میرسند. در سینما ذائقهای که در بین سینماروهای ما وجود دارد سینمای کمدی است. مردم به دلایل متعددی که حق با آنهاست با سالنهای سینما قهر کردهاند و اندک افرادی که به سینما میروند هم اکثراً به سینمای کمدی گرایش دارند و همین ذائقه تعیینکننده این است که در سینمای چه فیلمی ساخته شود. قطعاً مدیریت فرهنگی و تولیدات سینمایی در شکلگیری این ذائقه تأثیرگذار بوده و مشکل امروز در حوزه مدیریت ما تنها مربوط به مدیران حاضر نمیشود و ما درگیر مشکلات فراوان حاصل از یک سیستم مدیریتی کلان هستیم و نمیتوان آن را تنها متوجه مدیران امروز دانست.
اگر قرار است این مشکل حل شود باید کسانی که امروز مسئولیتی دارند، برنامهریزی و اقدامات جدی داشته باشند اما تا آن زمان در حال حاضر آن سینمایی که مورد توجه مخاطبان ایرانی است، مشخصاً سینمایی است که درگیر نیش و کنایهها و انتقادات سطحی سیاسی و شوخیهای جنسی است و ما به این سینما امروز سینمای کمدی میگوییم در حالیکه سینمای کمدی میتواند بسیار عمیقتر و جذابتر از اینها باشد. البته باید بگویم که من مخالف ساخت اینگونه آثار نیستم، به هر حال باید تنوع در هر گونه سینمایی وجود داشته باشد اما اینکه غالب آثار کمدی ما در همین سطح قرار بگیرند نشانه بیتوجهی به ظرفیتهای این سینما است و مدیران فرهنگی باید این موضوع را جدی بگیرند. متأسفانه مدیران سینمایی ما اساساً سینمای کمدی را جدی نمیگیرند و به طور کل این سینما را رها کردهاند.
با وجود اینکه فیلمهای کمدی همواره جزو آثار پرفروش سینمای ایران هستند، چرا «بانکزدهها» نتوانست در گیشه موفقیت این آثار را به دست بیاورد؟
«بانکزدهها» فیلمی است که در دسته کمدی سیاه قرار میگیرد، این گونه سینمایی در همه جای دنیا با فروش چندانی همراه نیست. کمدی سیاه در هر همه جای دنیا نسبت به دیگر فیلمهای کمدی فروش کمتری دارد و ما از لحظه نوشتن فیلمنامه از این مسئله آگاه بودیم. نکته دیگر این است که «بانکزدهها» سوپراستار ندارد، امروز یکی از اصلیترین عوامل در پرفروش شدن فیلمها استفاده از سوپراستارها است. ما از بهترین عوامل برای حضور در این فیلم استفاده کردیم و من از انتخابهایم بسیار راضی هستم و بازیهای قابل قبولی را در «بانکزدهها» شاهد هستیم اما هیچ یک از بازیگران این فیلم سوپراستار نیستند و این قطعاً در میزان فروش فیلم تأثیرگذار است.
اما از نظر من مهمترین نکته در عدم فروش بالای این فیلم به این مسئله مربوط میشود که «بانکزدهها» بدون کمترین تبلیغ اکران شد. پیش از اکران به ما قول داده بودند که تلویزیون تبلیغات این فیلم را پخش میکند اما این اتفاق رخ نداد، برای تبلیغات این فیلم با چند اسپانسر به توافق رسیده بودیم که متأسفانه این همکاری میسر نشد و جالب است که این اسپانسرها به دلیل موضوع فیلم که مربوط به بانک و بانکداری میشود از همکاری با ما صرفنظر کردند چون دلشان نمیخواست با چنین موضوع چالشی درگیر شوند. در این شرایط از نظر من همین اندازه که «بانکزدهها» فروش داشته، در حد معجزه است چرا که ما هیچ یک از فاکتورهای لازم برای تبلیغ و فروش فیلم را در اختیار نداشتیم. با این حال من اطمینان دارم که اگر در روزهای آینده شرایط کلی سینما بهتر شود میزان فروش فیلم «بانکزدهها» بیشتر خواهد شد.
۵۵۵۵
کد خبر 1679127منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: سینمای ایران اکران سینما بازیگران سینما و تلویزیون ایران کارگردانان سینمای ایران علی انصاریان فیلم های کمدی وزارت ارشاد سینمای کمدی بانک زده ها فیلم هایی طور کل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۰۸۳۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اکران فیلم کوتاه؛ رفع تکلیف یا ضرورت؟!
در واقع گرچه نمیتوان انتظار داشت همان تماشاگرانی که از کمدیهای نازل، اما پرفروش سینما استقبال میکنند، به سینمای هنری و تجربی نیز روی خوش نشان دهند،اما ازمخاطبان جدی سینما وسینماگران چنین توقعی میرود وخودشان نیز خواهان وجود چنین زمینهای هستند.اکران فیلم کوتاه، اهمیت دادن به خلاقیت در سینمای بدنه
نمایش فیلمهای کوتاه مهم است؛ نه صرفا برای اینکه زمین بازی سینماگران برای تولید آثار سینمایی بلند باشد- البته میتواند چنین زمینهای وجود داشته باشد- یا صرفا برای اینکه در جشنوارههای سینمایی بینالمللی افتخارآفرینی کنند که میکنند، بلکه این سینما به خودی خود مهم است و دقیقا از همان جایی که فیلم کوتاه را صدقه سر سینمای بلند تصور کنیم امتیازاتی که به آن اختصاص میدهیم نیز قطره چکانی و تنگدستانه است. طرفه آنکه این سینما بیش از گیشه به دنبال فرم و محتوای تازه و خطر کردن است و چه خصلتی ارزشمندتر از این برای یک اثر سینمایی که با همه وجودش دنبال خلاقیت و نوآوری باشد؟ با وجود تمام چالشها، نباید منکر تلاشهایی شد که در این سالها کم یا زیاد، برای بهبود شرایط نمایش آثار سینمایی کوتاه صورت گرفته است؛ افزایش تعداد فیلمهای کوتاهی که در بستههای فیلم کوتاه هنر و تجربه روی پرده میروند، راهاندازی پاتوقهای فیلم کوتاه انجمن سینمای جوانان، ارسال فیلمهای کوتاه منتخب به سراسر نقاط ایران، شکلگیری سکوهایی (پلتفرمهایی) برای اکران فیلمهای کوتاه و تجربی از جمله این اقدامات است که فراز و نشیبهای متعددی را هم تجربه کرده است و آنگاه که فراز خود را طی کرده، به اندازهای نتایج مثبت به همراه داشته که مهر تاییدی بر ضرورت ادامه این مسیر باشد. در گفتوگویی با چند فیلمساز فیلم کوتاه که هم اکران آثار کوتاه خود در ایران را تجربه کردهاند هم با فیلمهایی که ساختهاند به سینمای حرفهای و بینالمللی راه یافتهاند، گفتوگویی داشتیم تا شرایط اکران آثار سینمایی کوتاه، ضرورت اکران این فیلمها و چالشهای پیش روی این هنرمندان را بررسی کنیم.
غربت فیلمهای کوتاه؛ از اکران تا جذب سرمایه
حسین ترکجوش، کارگردان فیلمهای کوتاه «عباس» و«ناجی» درمورد اکران فیلمهای کوتاه درکشوربه «جامجم» گفت:درتمام سینماهای دنیا، اکران فیلمهای کوتاه به فیلمهای بلند ارجحیت داردبه این دلیل که اکثریت معتقدند فیلم کوتاه نسبت به فیلم بلند سختیهای بیشتری دارد. در فستیوالهای معتبر نیز جوایز اول و مهمی را به فیلمهای کوتاه اعطا میکنند بنابراین سینمای کوتاه در کشورهایی که این آثار را جدی تلقی میکنند، نوع برخورد با این آثار هم متفاوت است.کارگردان فیلم کوتاه «بلع» در ادامه تصریح کرد: از آنجا که ما هنوز نتوانستهایم نسبت به فیلم کوتاه در کشور فرهنگسازی کنیم، این سینما همچنان از اکران تا جذب سرمایه ساخت و... غریب واقع شده است. بهعنوان مثال یک فیلمساز با سرمایهگذار در خصوص ایدهای که برای فیلم کوتاهش دارد، صحبت میکند و سرمایهگذار نیز با اینکه از ایده خوشش میآید، در نهایت میگوید فیلم کوتاه در کشور اکران جدی ندارد و در چنین شرایطی، حتی اگر یک فیلم کوتاه نیز اکران شود، برای من بهعنوان تهیهکننده برگشت مالی ندارد. این تصویری است که امروز از سینمای کوتاه کشورمان بر جای گذاشتهایم.
از ضعف اکران هنر و تجربه تا بیتفاوتی سکوهای نمایش فیلم
ترکجوش تاکید کرد:ما امروز برای اکران فیزیکی، تعدادی سینما را برای نمایش آثار کوتاه تعیین کردهایم و جز این، بستر دیگری که در اختیار داریم پلتفرمها هستند که عدهای میگویند به فیلمهای کوتاه اعتبار بخشیدهاند، ولی من میگویم این آثار کوتاه هستند که به پلتفرمها اعتبار میدهند. ما از اینکه پلتفرمها از اکران فیلمهای کوتاه و تجربی حمایت میکنند، خوشحالیم اما این کافی نیست. همچنان کسریهایی وجود دارد و حس میکنم مدیریت روشنی در این زمینه نداریم. ترکجوش با بیان اینکه هرگاه مدیران نتوانند فیلمسازان فیلم کوتاه را دورهم جمع کنند وروشن شود که قرار است باچه رویکردی فیلم کوتاه بسازیم و چگونه اکرانش کنیم، شرایط مبهم باقی میماند، گفت: دراین نوع مراودات است که میتوان موضوعات مختلفی را درنظرداشت.مثلا پیرامون موضوعات مربوط به بخش حمایتی و مالی بحث کرد؛ اینکه مدیران چه حمایتهایی از سینمای کوتاه و مستقل خواهند داشت؟ از سوی دیگر باید فیلمسازان را تشویق کرد تا با خلاقیت و تلاش خودشان بخشی از سرمایه را فراهم آورند و راههایی برای جذب سرمایه داشته باشند.این کارگردان خاطرنشان کرد: فرض کنیم چالش مالی ساخت فیلم کوتاه حل شد و فیلم را ساختیم؛ حالا مدیران این بخش از سینما باید به فکر تبلیغات پس از ساخت فیلم کوتاه هم باشند، یعنی مشخص کنیم که اکران آنلاین و فیزیکی آثار چطور خواهد بود؟ پخش اثر چگونه انجام میشود و... .وی افزود: هماکنون موسسات و باشگاهها و انجمنهایی داریم که وقتی بطن آنها را نگاه میکنیم هیچ رویکردی در کار آنها دیده نمیشود و فقط تعدادی فیلمساز را دور هم جمع میکنند و آثاری هم ساخته میشود و تمام!
هویتسازی با سینمای کوتاه
به گفته ترکجوش؛ سینمای کوتاه ایران به سینمای بلند ما هویت میدهد. وی درهمین رابطه تصریح کرد:این مسأله در آثار انیمیشن و مستند ما نیز حاکم است، یعنی این تولیدات سینمای ایران، واقعا هویتآفرین هستند. در همین چند سال اخیر فیلمهای بلند ایرانی و افتخاراتی که آفریدهاند را با درخششی که آثار کوتاه همیشه به همراه دارند، مقایسه کنید تا روشن شود سینمای کوتاه چطور موجب اعتبار و افتخار سینمای ما میشوند.اصولا دراکثر جشنوارههای خارجی، فیلمهای کوتاه ایرانی جوایز بسیاری کسب میکنند. کارگردان فیلم کوتاه «عباس» عنوان کرد:ماهنوز متوجه نشدهایم که سینمای کوتاه در بسیاری از وجوه به آثار سینمایی بلندی که ساخته میشوند، ارجحیت دارد.ضمن اینکه من درنهایت معتقدم باید مرزبندیها بین فیلم کوتاه و بلند را برداریم. مهم این است که ما برای کشورمان، برای سینمای ایران بهطور کلی بدون در نظر گرفتن کوتاه و بلند بودن آثار، فیلمهایی را تولید کنیم که قابل دفاع باشد و افتخارآفرینی کند. ترکجوش گفت: جایی که ما سینمای کوتاه راجدی نمیگیریم،درواقع کل سینما راجدی نگرفتهایم و این نگاه ناشی ازعدم فرهنگسازی است.درحقیقت مابه معنای واقعی کلمه درکشور سینما نداریم،چراکه تجهیزاتش رانداریم و وقتی خودمان را با سینمای فرانسه، ژاپن وحتی بالیوود مقایسه میکنیم، تازه متوجه این مسأله میشویم.همه کشورهایی که به معنای واقعی سینما دارند، فرهنگ خودشان را جلوی دوربین میبرند و اگر ما هم این کار را نکنیم، هیچ حرفی برای گفتن نخواهیم داشت.
جای خالی اکران آثار دانشجویی و نیمهحرفهای
وی درخصوص بهترین شکل اکران آثار کوتاه با بیان اینکه شاید باید برای اکران اقدام به تقسیمبندی فیلمسازان متقاضی اکران کرد، گفت: فکر میکنم میتوان فیلمسازان را برای اکران آثارشان، به سه دسته تقسیم کرد؛ یک گروه دانشجویانی که تلاش میکنند با هر سختی که به دانشگاه آمدهاند، کار دانشجویی تولید کنند و برای اکران فیلمهای آنها اکران دانشجویی داشته باشیم که میتوانند فیلمهایی مبتدی و نیمهحرفهای داشته باشند. حتی دانشآموزان نیز میتوانند در این دستهبندی شرکت داده شوند. در کنار اکران این آثار میتوان فضایی برای اکران آثار حرفهای هم داشت. در این شرایط فرصتی برای رشد افراد مبتدی و نیمهحرفهای نیز فراهم میشود که با توسعه سوادحرفهای خود، میتوانند بهمرور وارد فضای حرفهای شوند.
جای خالی اکران برنامهریزی شده در هنر و تجربه
ترکجوش اضافه کرد: شرایط اکران آثار حرفهای نیز مشخص است که هنر، تجربه و...تلاش میکنندآثار اینچنینی رابه نمایش بگذارند. هرچند همان زمانی که من هم دراین بستر فیلمی اکران کردم، تاکید داشتم که مدیریت دراکران هنر و تجربه وجود ندارد. بارها گفتهایم که به جای اکران با برنامهریزی،فقط فیلم اکران میکنند.صرف اکران شدن یک فیلم به چه دردی میخورد؟نه بازخورد خبری از آثارمیبینیم تا مخاطبان و عموم مردم از نمایش این نوع آثار آگاه شوند، نه فیلمسازان میتوانند از وضعیت اثری که تولید کردهاند وافکار عمومی مطلع شوند.کارگردان فیلم کوتاه «سرباز» بیان کرد: سینماهای درجه چندم و معدودی را در اختیار هنر و تجربه گذاشتهاند که ناشی از مدیریت نادرست است و در واقع همین امر موجب شد سینماهای هنر و تجربه گرفته شود. اگر مدیریت درستی وجود داشته باشد، مردم به سینما کشیده میشوند و قطعا سینمای کوتاه ما رونقی میگیرد که مخاطب تازه خودش را پیدا میکند و شاید جمعی از بینندگان حرفهای سینمای بلند را هم به سوی خودش جذب کند. سینمای کوتاه سرشار از خلاقیت است و تماشای آثارش وقت زیادی هم از مخاطب نمیگیرد و حس و حالی دارد که قطعا برای بینندگان جذابیت خواهد داشت.
فیلم کوتاه در کشور رسمیت ندارد
رضا فهیمی، کارگردان فیلم کوتاه «سفیدپوش» نیز در پاسخ به این سؤال «جامجم» که ما تا رسیدن به یک اکران استاندارد برای فیلمهای کوتاه، چقدر فاصله داریم؟ بیان کرد: با همه موفقیتهایی که سینمای کوتاه ایران در عرصه جهانی کسب کرده است، ما هنوز فیلم کوتاه را به رسمیت نمیشناسیم و این دغدغه ایسفا نیز هست. وی در ادامه تصریح کرد: حتی در جشنواره فیلم فجر نیز مدتی سیمرغ فیلم کوتاه داشتیم که چندسالی حذف شد و مجدد با تلاش اعضای هیاتمدیره ایسفا، سیمرغ فیلم کوتاه به جشنواره فیلم فجر برگشت. این مصداقی است که فیلم کوتاه در کشور به رسمیت شناخته نمیشود. هماکنون نیز این سؤال وجود دارد که چرا وقتی در جشنواره فیلم فجر، بخش سینمایی و فیلم اول داریم، چرا فیلم کوتاه را اکران نمیکنیم؟ فیلمهای کوتاه در این جشنواره کاندیدا میشوند و یک فیلم نیز سیمرغ دریافت میکند و باید در یک سال این پنج فیلم اکران رسمی بگیرند.
سینمای کوتاه در جشنواره فجر بدون جایگاه
فهیمی اضافه کرد: وقتی بانیان سینمای کشور- دولت و مدیریت خاصی مدنظرم نیست- به کلی اینگونه به سینمای کوتاه نگاه میکنند، در این شرایط دیگر چه توقعی داریم مردم عادی فیلم کوتاه ببینند! شاید بگوییم اکران هم مهم نیست، ولی در سالی که پشتسر گذاشتیم، با شرایطی نامناسب در جشنواره فیلم فجر به فیلم کوتاه، سیمرغ دادند. به این صورت که در افتتاحیه جشنواره فیلم فجر به فیلم کوتاه، سیمرغ جایزه دادند یعنی در کنار بخشهای جانبی مانند پوستر و تبلیغات که مربوط به سال قبل است، جایزه فیلم کوتاه را هم اعطا کردند. فکر میکنم درستش این بود که محصولات سینمایی کوتاه کشور را در کنار سایر آثار سینمایی تولیدشده برای جشنواره هر سال قرار داده و به آثار برگزیده جایزه میدادند. فهیمی افزود: چنین رویکردی این حس را به فیلمسازان فیلم کوتاه میدهد که گویی از روی اجبار به فیلمهای کوتاه در جشنواره فیلم فجر جایزه میدهند. شاید واقعا هم از روی اجبار باشد؛ چراکه به تلاش ایسفا، فیلم کوتاه به جشنواره فجر برگشت. دراختتامیه، فیلمهای بلند و مستند و...جایزه خود را دریافت میکند، مگر جایزه دادن به فیلم کوتاه چقدر زمان میبرد که آن را جداسازی میکنند و جایزهاش را در افتتاحیه میدهند؟! این رویه حس رفع تکلیف به ما میدهد.
عقبگرد در سینمای هنر و تجربه
کارگردان فیلم سینمایی «دوباره زندگی» گفت: زمانی که هنروتجربه مستقل کارش را میکرد، فیلم کوتاه جان گرفته بود. کارگردان برای نمایش اثرش به شهرهای مختلف کشور سفر میکرد، دامنه مخاطبان این سینما بزرگ شده بود و ارتباط خوبی بین فیلمسازان با تمرکززدایی از تهران شکل گرفته بود. در اکران پنجگانه کوتاه که به شهرهای مختلفی رفتیم، این امکان فراهم شد که با فیلمسازان در سایر شهرها کارگاههای انتقال تجربه برگزار کنیم و این روند در جهت پیشرفت فیلم کوتاه کمک زیادی میکرد. وی در ادامه گفت: ما در ایران باید عقبتر از معضل اکران فیلم کوتاه را ببینیم؛ فیلم کوتاه بعد از دورهای که کمی به رسمیت شناخته شد، حالا دوباره آن را به رسمیت نمیشناسند و ابتدا باید به این موضوع فکر کرد.
هویت مستقل سینمای کوتاه کجاست؟
فهیمی تاکید کرد: سوالی ازگذشته درایران وجودداشته وهمچنان نیز درخصوص آن بحث میشود؛ اینکه آیا فیلم کوتاه ساختن زمین بازی ساخت فیلم بلند است یا هویت مستقل خود را دارد؟ فکر میکنم فیلمسازفیلم کوتاه زمانی میتواند بگوید فیلم کوتاه را باید مستقل دید، نه راهی برای رسیدن به فیلم بلند که به درآمدزایی از فیلم کوتاه برسد.وقتی فیلم کوتاه تولید میشود، هزینههایی دارد و به لحاظ کیفیتی شرایطی دارد که میتوان گفت فقط ازنظرزمانی با فیلم سینمایی، چیزی کم دارد.چه بسا که دیدهایم در همه بخشها از سینمای بدنه پیشروتر است و چه بسا آرتیستیتر هم ساخته میشود.کارگردان فیلم کوتاه «کودکان ابری» با اشاره به اینکه بحث صنعت در کنار سینما و بعد هنر و درآمدزایی از آن در کشورهای مختلف مورد توجه است، بیان کرد: کمپانیهایی که در دنیا فیلم کوتاه تولید میکنند و تهیهکننده دارند، به بازار عرضه فیلم کوتاه نیز فکر میکنند. دربازارها وجشنوارههای مختلف یا درگاههایی که برای عرضه فیلم کوتاه ایجاد کردهاند، حق کپیرایت صاحب اثررامدنظر دارند.وی افزود:همه این موارد از جمله اتفاقاتی است که هم فرهنگ و هنر وکشوری را تکثیر میکندهم تهیهکننده وفیلمساز را به درآمدزایی میرساند. انگیزه ودغدغه فیلمساز دراین شرایط برای تولید فیلم کوتاه بیشتر میشود و میتوانیم با همین مسیر به سمتی برویم که در ایران تهیهکننده فیلم کوتاه داشته باشیم.
به سمت روند نزولی پیش میرویم
این سینماگر خاطرنشان کرد: در ایران چند تهیهکنندهای که پیشتر فیلمهای کوتاهی تهیه کرده بودند، در جلسهای که با یکدیگر صحبت میکردیم اذعان داشتند که دیگر فیلم کوتاه تهیه نمیکنند و فکر میکردند دیگر دلیلی برای این کار وجود ندارد چراکه مطمئن نیستند که فیلم کوتاه به جشنوارهای برود و جایزه بگیرد تا پول تهیهاش به تهیهکننده و سرمایهگذار فیلم برگردد. داخل کشور هم که اکران مشخصی برای این آثار نیست. تهیهکننده باید پشتوانه یا شرکت پخشی داشته باشد یا سازمان سینمایی و هر مجموعه مرتبطی، سازوکاری ارائه کند تا فیلم کوتاه پس از ساخته شدن جزئی از بدنه سینمای این مرز و بوم شناخته شود. پس باید به آن کمک کنیم تا این آثار در عرصه بینالمللی دیده شوند و درآمدزایی برایشان شکل بگیرد.فهیمی با تاکید به اینکه هنر و تجربه قبل از قرارگرفتن در زیرمجموعه مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی شور و اشتیاق بیشتری داشت، گفت: من دو فیلم در هنروتجربه (پیش از قرارگرفتن در زیرمجموعه مرکز گسترش) اکران کردم و با توان مالی و معنوی که وجود داشت، فیلمهای خارج از سینمای بدنه و آثار سینمای هنری و کوتاه، شور و حال دیگری پیدا کرده بودند و نسبت به اکنون وضعیت فرق داشت. در آن زمان فیلمسازان فیلم کوتاه با یکدیگر در تلاش بودند که گروه شوند و فیلمهایشان را اکران کنند و دنبال تبلیغات و...بودند؛ ولی دیگر این شرایط را نمیبینیم. به نظر میرسد در ایران در بحث اکران و درآمدزایی از فیلم کوتاه به سمت روند نزولی پیش میرویم.
اکرانهای بدون دستاورد
این فیلمساز متذکر شد: البته امروز اکران فیلم کوتاه داریم و در پاتوقهای انجمن سینمای جوانان ایران این فیلمها در بستههای پنجتایی اکران میشوند اما مسأله این است که اکران فیلم کوتاه چه درهنروتجربه وچه در پاتوقها، بعید است به نوعی از درآمدزایی برسد که حداقل بخشی از هزینههای کار را برگرداند. فهیمی در پایان گفت: شرایط به صورتی است که حتی فیلمسازان فیلم کوتاه هم گاهی فکر میکنند هنروتجربه منحل شده است و خودم هم تا چند ماه قبل همین تصور را داشتم و نمیدانستم که شرایط جدید هنر و تجربه و اکران آثار کوتاه در این بستر به چه صورت شده است. در هر حال این اکرانها گرچه موجب دیده شدن آثار کوتاه شدند، ولی از منظر مالی دستاوردی نداشتند و ندارند.
اعتبار فیلم کوتاه سزاوار اکران است
حسام حسینی، کارگردان فیلم کوتاه «ماهکان» هم درخصوص اکران فیلمهای کوتاه و چالشهای آن به جامجم گفت: شاید بتوان گفت یک نویسنده ـــ کارگردان که حرفهاش را در این مسیر ساخته، یکی از علتهای اصلیاش از ساخت یک فیلم، کسب موقعیتی است که بهواسطه آن بتواند در جشنوارههای مختلف حاضر شود. ضمن اینکه اکران اثرش را هم تجربه کند اما در شرایط فعلی تجربه این لذت و بستر برای نمایش فیلم کوتاه بستری دشوار و متفاوت است. وی با بیان اینکه فیلمسازان فیلم کوتاه از عرصه مناسبی برای نمایش آثارشان ندارند، اضافه کرد: لازم است سازندگان فیلم کوتاه شرایط مداوم و مطمئنی برای نمایش آثارشان داشته باشند، مانند رویه مشخصی که سینماگران سینمای بدنه از آن برخوردارند و از آنجا که فیلم کوتاه مخاطب خاص خودش را دارد، کار ویژههای بیشتری برای ارائه و عرضه این فیلمها به عموم جامعه نیاز داریم و این رویکرد میتواند حرکتی مناسب برای شناخت کافی سینمای کوتاه باشد و بهبود شرایط اکران فیلمهای کوتاه را در پی داشته باشد.
تجربههای جهانی را جدی بگیریم
کارگردان فیلم کوتاه«تایلندی» با اشاره به تجربیات جهانی که درزمینه اکران تلویزیونی وسکوهای نمایش فیلم وجود دارد، تصریح کرد:«propeller» یک شبکه رایگان و ماهوارهای تلویزیونی است که در انگلیس راهاندازی شده که با ساعات پخش منظم تنها پخشکنندهای است که علاقه به نمایش فیلمهای کوتاه دارد. این شبکه امکانی فراهم آورده که بیش از هشت میلیون خانه در انگلیس و ۷۰ میلیون نفر در سراسر اروپا به این شبکه دسترسی داشته باشند. طبق گفته جان آفورد، رئیس پراپلر، این شبکه خط سیر محکمی میان حرفهایهای این صنعت ایجاد کرده و این شانس را به فیلمسازان کوتاه میدهد تا اعتبار اولیه پخش کارشان را دریافت کنند و همگیشان میتوانند در جهت عنصر اصلی حمایت از تصدیهای جدید هدایت شوند. به نظر اگر چنین تجربههایی را بازخوانی کنیم و در جهت راهاندازی چنین شبکههایی باشیم، فیلمسازان کوتاه ایرانی میتوانند در زمینه محتوا به این شبکه محتوا ارائه دهند.
صنعت مستقل بر اساس اشتراکات فرهنگی منطقه
حسینی بیان کرد: بازار جهانی، «filmaka» یک شبکه اینترنتی فیلم کوتاه است که فیلمسازان تثبیت شده برای کشف استعدادها آن را طراحی کردهاند. این شبکه علاوه بر اکران و دسترسی به فیلمسازان تسهیلاتی میدهد تا فیلمهای کوتاهشان را با جایزههای نقدی به اضافه فرصت ساخت یک فیلم سینمایی بهطور آنلاین ثبت کنند.وی تاکید کرد:خوشبختانه در چندسال اخیر حرکتهای مناسبی برای اکران فیلم کوتاه صورت گرفته که شاید بتوان با مطالعه دقیقتر این هدف نوپا را به مقصود مناسبتر تبدیل کرد. ضمن اینکه فیلم کوتاه ایران اعتباراتی کسب کرده که اکنون سزاوار است بادستیابی به تماشاچی قابل قبول به صورت یک صنعت مستقل، اکران داشته باشد. ضمن اینکه ما اشتراک فرهنگی درمنطقه داریم که در کشورهای همسایه هم میتوانیم مخاطب داشته باشیم. به گفته حسینی؛ به نظر میرسد امروز درهمه کشورها، رقابت بین فیلمسازان فیلم کوتاه روبهرشد است ومیتوان گفت بازار طلایی فیلم در جهان صدها میلیون دلارمیارزدوسالانه نیز رشدمیکند وسرمایهگذاران بهمنظور داشتن سهمی در این مقوله از صاحبان این حرفه حمایت میکنند. بهطور کلی باید گفت هرتریبون، رسانهای است تابقیه را ازکارهایمان مطلع سازیم.وی در ادامه عنوان کرد: اکران یک فیلم کوتاه وآن آثاری که به قدرکافی استانداردهستند، تشویق سازندگانش را بهدنبال خواهد داشت تا عوامل تولید این فیلمها موقعیت را غنیمت شمرده و بهدنبال سرمایه بروند و به هدف غایی یعنی ساخت فیلمهای بعدی؛ چه کوتاه، چه بلند دست پیدا کنند.
باید در جهت بهبود و پیشرفت گام برداشت
این کارگردان جوان در مورد اکران هنر و تجربه و نمایش آثار کوتاه در پلتفرمها نیز توضیح داد: من به همراه عباس حسینزاده افتخار داشتیم که در یکم آبان ۱۴۰۰ فیلم «ماهکان» را در قالب بسته «پنجگان کوتاه» در کنار آثار چند فیلمساز موفق دیگر در سینماهای هنروتجربه در سراسر کشور به مدت چند ماه اکران داشته باشیم. این اتفاق برای یک فیلم کوتاه بسیار مؤثر و مهم است. نمایش فیلم در شهرهای مختلف و اکرانهای متعدد در شناخت سینمای کوتاه بین مخاطبان گسترده و انگیزهمندی فیلمسازان برای تولید آثار بهتر و همچنین کسب سرمایه و ورود به رقابتهای بینالمللی نقش مهمی دارد. حسینی خاطرنشان کرد: این فیلم در هنروتجربه برای ما و گروه فیلم کوتاه ماهکان تجربه جذابی بود؛ چراکه شرایطی فراهم شد تا بعد از اکران با مخاطبان این آثار چهرهبهچهره روبهرو شویم و جلسات نقد وبررسی آثار شکل بگیرد.من تا قبل از این چنین تجربه اکرانی نداشتم و خدا را شکر با استقبال بسیار خوبی هم روبهرو شدیم. درحال حاضر نمیدانم که شرایط هنروتجربه به چه شکل شده، ولی امیدوارم مسئولان مرتبط در جهت بهبود و پیشرفت گام برداشته باشند و اکران سینمایی مسیرقبلی راطی کند ونظم و ساختاری که در اکران آثار کوتاه و تجربی وجود داشته همچنان ادامه پیدا کند.